img

Tłumaczenie – kopia czy akt twórczy?

O teorii w pracach tłumaczy i efektach mówiono naprawdę wiele. Nie bez powodu w powszechnym użyciu są powiedzenia takie jak: tłumacz to zdrajca czy też - tłumaczenia są jak kobiety wierne nie są piękne, piękne nie są wierne. Jakie więc mieliśmy wypowiedzi o tłumaczeniach, warto się temu nieco bliżej przyjrzeć.

#1 „Tłumaczenie powinno przypominać szybę, całkowicie przezroczystą, tak aby czytelnik nie zauważał jej istnienia”, Mikołaj Gogol

Czy tłumaczenie rzeczywiście powinno być wierne i oddawać idealnie realia oryginalnego tekstu? W praktyce trzeba powiedzieć, że najwięcej zależy tutaj od tego z jakim tekstem mamy do czynienia. Jeśli będzie to literatura piękna w przekładzie trzeba oddać treść, logiczność tekstu, merytoryczną poprawność. Skoro autor powieści coś konkretnego napisał to my powinniśmy oddać te fakty w swoim tłumaczeniu.

W przypadku tekstów, które mają charakter użytkowy przede wszystkim najważniejsze będzie przekazywanie informacji w jasny i klarowny sposób przygotowując ku temu odpowiednią formę. W czasie tłumaczenia instrukcji czy umowy nie powinniśmy mówić o zasadzie licentia poetica, ponieważ od strony praktycznej nie ma to sensu. W takich sytuacjach warto także pamiętać, że jeśli autor teksu oryginalnego popełnił jakiś rażący błąd to tłumacz nie powinien go powielać, ale dyskretnie poprawić. Wierność przekładu nie powinna być rozumiana jako tłumaczenie dosłowne słowo po słowie.

Jak wybrać profesjonalnego tłumacza

#2 „Duch danego języka wyraża się w jego nieprzetłumaczalnych słowach”, Maria von Ebner-Eschenbach

Bez wątpienia jeśli język polski to nasz język ojczysty albo ktoś miał do czynienia z polską kulturą przez dłuższy czas to nie powinien mieć problemów ze zrozumieniem charakterystycznych dla naszego języka określeń jak Marzanna, pierogi czy stwierdzenie Nie od razu Kraków zbudowano. Jednak co, gdy ktoś nie zna naszej kultury? Przede wszystkim musimy pamiętać, że w niektórych treściach istnieje tło kulturowe i tłumacz będzie musiał się z nim mierzyć. Dlatego konieczne będzie w takiej sytuacji oddanie treści w taki sposób, by czytelnik wiedział co dokładnie było w tekście oryginalnym, by to tłumaczenie oddawało tą treść, którą chce on poznawać. Czasami w takich sytuacjach jednym rozwiązaniem są tak zwane tłumaczenia opisowe, które będą w stanie oddać to co znajduje się w treści.

#3 „Każdy tłumacz jest interpretatorem”, Hans-Georg Gadamer

Niektórzy uważają inaczej, ale trzeba sobie powiedzieć, że tłumacz nie jest rzemieślnikiem. To tak naprawdę twórca a każde tłumaczenie traktować będzie można jako akt kreacji. Dzięki przekładowi można będzie poznać inną kulturę, do której dostępu może nam bronić nieznajomość języka, a tłumacz jest jak medium, które ma wprowadzać innych w ten nowy dla nich świat. Materiałem z jakiego tłumacz ma korzystać będzie język i jego wyjątkowe bogactwo. Trzeba umieć się nim dobrze posługiwać. Po tym właśnie będzie się również oceniać skutecznie kunszt takiego tłumacza i to jakie ma umiejętności. Gdyby tłumaczenie nie było interpretacją to nie byłoby tak, że jeden tekst ma w naszym języku kilka różnych tłumaczeń.

Mariusz Ostrowski

Redakcja kolumbijczyk.pl

Zobacz również